بررسی دگرآسیبی زعفران زراعی (Crocus sativus L.) روی شاخص‌های جوانه‌زنی بذور زیره ‌سبز، زنیان و رازیانه

در ارزیابی امکان کشت مخلوط سه گیاه دارویی زیره‌سبز (Cuminum cyminum)، رازیانه (Foeniculum vulgare)، زنیان (Carum capticum) در مزارع زعفران و به‌منظور ارزیابی اثرات دگرآسیبی زعفران بر روی جوانه‌زنی و سبز شدن این سه گیاه، پژوهشی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد به اجرا در‌آمد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بود. فاکتور اول آزمایش شامل گونه‌های گیاهی در سه سطح (زیره‌سبز، زنیان و رازیانه) و فاکتور دوم عصاره‌ آبی پیاز زعفران در پنج سطح (0، 25، 50، 75 و 100 درصد) بود. صفات مورد بررسی، شاخص‌های جوانه‌زنی بذر شامل درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، طول ساقه‌چه، شاخص قدرت گیاهچه، ضریب سرعت جوانه زنی، متوسط زمان لازم برای جوانه‌زنی و متوسط جوانه‌زنی روزانه بود. نتایج پژوهش نشان داد که بین گونه‌های گیاهی مورد بررسی و همچنین بین سطوح مختلف غلظت عصاره آبی پیاز زعفران، از نظر همه شاخص‌ها تفاوت معنی‌دار وجود دارد. اثر متقابل گونه گیاهی و غلظت عصاره آبی پیاز زعفران، از نظر همه صفات به استثنای طول ریشه‌چه و طول ساقه‌چه معنی‌دار بود. اثر متقابل گونه گیاهی و غلظت عصاره آبی پیاز زعفران نشان داد که در تیمار شاهد زنیان، همه شاخص‌های جوانه‌زنی به استثناء زمان لازم برای جوانه‌زنی، بیشترین مقدار را دارا بوده و با افزایش غلظت عصاره آبی پیاز زعفران مقدار این شاخص‌ها در هر سه گونه کاهش یافت و در تیمار 100 درصد عصاره آبی پیاز زعفران در زیره‌سبز به کمترین مقدار خود رسید. رازیانه در تیمار شاهد بیشترین زمان را برای جوانه‌زنی نیاز داشت. نتایج این تحقیق حاکی از وجود موادی در پیاز زعفران است که در مقادیر بالا اثر ممانعت‌کنندگی روی شاخص‌های مرتبط با جوانه‌زنی و بنیه بذر داشته و می تواند روی استقرار و رشد اولیه گیاهچه تاثیر بگذارد.